İstanbul'daki Müşterek Koordinasyon Merkezi'nde tahıl anlaşması kapsamındaki gemilerin denetiminde birtakım zorluklar yaşandığını anlatan Zaharova, sorunların Ukrayna ve BM yetkililerinin eylemleri nedeniyle ortaya çıktığını belirtti.
Ukrayna tarafının ticari kazanç uğruna gemi denetim prosedürlerini aleni şekilde ihlal etmekten ve gemilerin sahiplerinden rüşvet talep etmekten kaçınmadığını vurgulayan Zaharova, bu tutum nedeniyle muhtaç ülkelerde Ukrayna'nın gıda ürünlerini alanların oranının azaldığını, 28 milyon 300 bin ton tahıl ürününü sadece 742 bin tonunun ihraç edilebildiğini söyledi.
Zaharova, "Gelen gemilerin rüşvet vermeyi reddeden sahipleri, kayıt için bir aydan fazla beklemek zorunda kalıyor. Ukraynalıların halihazırda ödeme aldığı ve ilgisini yitirdiği 'giden' kuru yük gemileri de denetim için beklemek zorunda kalıyor" dedi.
Düzenin yeniden sağlanmasına yönelik tek yol olarak Rus uzmanların gemilerin kaydını yapmaya başladığını kaydeden Zaharova, prosedürün onaylanan kurallara tamamen uygun şekilde yerine getirildiğinin altını çizdi.
Zaharova, Rusya'nın muhtaç ülkelere gidecek olan ve bir ayı aşkın süredir sırada bekleyen gemilerin kayıt listelerine alınması önerisi, Ukrayna tarafından düşmanca bir tavırla karşılandığını da anlatarak "Sonuç olarak Ukraynalılar, tekliflerimizi reddederek önce kayıt sürecini bloke ettiler, ardından giden gemiler de dahil gemilerdeki tüm denetimleri durdurdular" diye ekledi.
Dün Rusya Dışişleri Bakanlığı Uluslararası Teşkilatlar Dairesi Direktörü Pyotr İliçyev, Ukrayna'nın ihlallerine son vermesi sonrası tahıl anlaşması kapsamında gemilerin denetimine yeniden başlandığını açıklamıştı.
Ancak ilerleyen saatlerde BM, İstanbul'da gemi denetimlerinin iki gündür yapılmadığını belirtmişti.
Küresel gıda krizinin çözümü için Türkiye'nin koordinasyonunda yürütülen tahıl sevkiyatı anlaşması, 22 Temmuz'da İstanbul'da, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın himayesinde Ukrayna, Rusya, Türkiye ve BM arasında imzalanmıştı.
Anlaşma, ilk olarak Kasım 2022'de 4 ay uzatılmış, son olarak da 14 Mart tarihinde varılan mutabakatla 18 Mayıs 2023'e kadar 60 gün daha uzatılmıştı.
Rusya lideri Putin, 19 Mart'tan itibaren geçerli olmak üzere uzatılan tahıl anlaşmasının 60 günlük süresi dolduktan sonra yeniden uzatma konusunda mutabakat olmaması halinde Afrika ülkelerine ücretsiz tahıl göndereceklerinin sözünü vermişti.
Putin, Ukrayna'dan ihraç edilen tahıl ürünlerinin yüzde 45'inin Avrupa ülkelerine, sadece yüzde 3'ünün Afrika ülkelerine sevk edildiğini de vurgulamıştı.
